Dr n. med. Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld
Klinika Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej, Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie, Państwowy Instytut Badawczy
O czym powinny pamiętać kobiety w tym okresie?
Nowotwór piersi jest najczęściej występującym rakiem złośliwym wśród kobiet. Wykonując badania profilaktyczne, można wykryć go we wczesnym, możliwym do wyleczenia stadium.
Czy kobiety w okresie okołomenopauzalnym są bardziej narażone na zachorowania na nowotwór piersi od kobiet młodszych, w wieku prokreacyjnym?
Na ogół w nowotworach, również w nowotworze piersi, wiek jest istotnym czynnikiem ryzyka. Tym samym, u kobiet w okresie okołomenopauzalnym ryzyko wystąpienia tej choroby jest wyższe niż u kobiet młodszych. Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że większość zachorowań na raka piersi występuje po 50. roku życia (aż 80 proc.), z czego prawie połowa wykrywana jest między 50. a 69. rokiem życia.
O czym powinny pamiętać kobiety w okresie menopauzalnym? Jakie działania profilaktyczne mogą podejmować, by uchronić się przed rakiem piersi?
Aby zdiagnozować jak najwcześniej nowotwór piersi i tym samym mieć największe szanse na jego wyleczenie, konieczne są regularne badania. Kobiety w tym wieku muszą pamiętać, aby raz na dwa lata wykonywać mammografię. Jest to bezbolesne badanie przesiewowe, które pozwala zobrazować wczesne zmiany nowotworowe. Częściej, czyli raz w roku, zaleca się ich wykonanie na przykład u kobiet, u których wystąpiła mutacja genowa BRCA1 lub BRCA2. Dodatkowo, jeśli u danej pacjentki mammografia jest niewystarczająca, czasami wykonuje się także USG piersi. Oprócz tego, kobiety w okresie okołomenopauzalnym, a także wszystkie inne powyżej 16. roku życia, powinny raz w miesiącu wykonywać samobadanie piersi. Jeśli kobieta jeszcze miesiączkuje, to powinna je wykonać około 3-5 dnia cyklu, a jeśli już nie miesiączkuje, to najlepiej tego samego dnia każdego miesiąca.
Czy w obecnym czasie pandemii można bez żadnych problemów wykonać badania profilaktyczne?
Tak, pacjentki nie muszą się obawiać, że nie wykonają badania profilaktycznego, gdyż teraz nie mamy żadnych problemów z ich przeprowadzaniem. Na początku pandemii faktycznie były pewne trudności, jednak obecnie mamy zarówno wystarczającą ilość środków ochrony własnej, jak i procedury związane z COVID-19, chroniące zarówno pacjenta, jak i personel.
A jeśli pacjentka w okresie okołomenopauzalnym jednak zachoruje na nowotwór piersi, to jak wygląda jego leczenie?
Leczenie raka piersi zależy od tego, jaki to jest konkretnie nowotwór, w jakim stopniu zaawansowania, a także w jakim wieku jest pacjentka. Przy najczęściej występującym nowotworze piersi, w tzw. raku luminalnym (HER2-ujemnym), jeśli rak jest w niskim stopniu zaawansowania, czyli guz jest mały, to można zacząć od leczenia chirurgicznego. W takim postępowaniu usuwa się guz, a także węzeł chłonny wartowniczy (oszczędzając przy tym pozostałe węzły chłonne). Później pacjentka kierowana jest zwykle na radioterapię oraz dodatkowo przez kolejnych 5 lat otrzymuje hormonoterapię. Natomiast jeśli guz jest większy, ale nie ma przerzutów odległych, to można zastosować terapię neoadjuwantową lub terapię hormonalną. Oznacza to, że przed operacją usunięcia guza poddaje się pacjentkę chemioterapii lub hormonoterapii, których celem jest zmniejszenie guza. Po tym leczeniu, jeśli guz się zmniejszył, można planować leczenie oszczędzające. Z kolei, jeśli leczenie przedoperacyjne nie przyniosło efektu, u pacjentki wykonuje się zabieg mastektomii, czyli usunięcia piersi. W przypadku, gdy nowotwór piersi jest rozsiany, najczęściej jest on nieuleczalny i pacjentkę kieruje się na leczenie paliatywne. Dlatego też tak istotne jest, by wykonywać badania profilaktyczne, które umożliwią wczesne wykrycie raka piersi i wdrożenie nowoczesnych modeli terapii, które zwiększają szanse wyleczenia i zachowania wysokiej jakości życia.
Czy Polki obecnie mają dostęp do nowoczesnych terapii raka piersi?
Tak, uważam, że chociaż jak w każdym leczeniu są pewne braki, to nie można powiedzieć, że są one duże. Obecnie kobiety w Polsce mają dostęp do wielu, nowoczesnych terapii. By jednak móc z nich skorzystać, nowotwór piersi musi być jak najwcześniej wykryty. Tym samym kobiety powinny pamiętać o regularnych badaniach profilaktycznych, również w okresie okołomenopauzalnym.
