Prof. zw. dr hab. n. med. Tomasz Paszkowski
Absolwent Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej (obecnie Uniwersytet Medyczny) w Lublinie. Od początku kariery zawodowej związany jest z Jednostką macierzystej Uczelni (III Katedra i Klinika Ginekologii), którą kieruje od roku 2002. Kieruje Klinicznym Oddziałem Ginekologii i Położnictwa Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego Nr 4 w Lublinie
Niedokrwistość z niedoboru żelaza jest niebezpieczna dla kobiet w każdym wieku. Prawidłowo postawiona diagnoza i rozpoznanie przyczyn schorzenia są podstawą do wdrożenia poprawnej terapii.
Jakie objawy niedoboru żelaza powinny zaniepokoić kobietę?
Objawy anemii spowodowanej niedostatkiem żelaza są mało charakterystyczne, przez co niestety często bywają bagatelizowane. Kobieta w każdym wieku powinna być szczególnie wyczulona na takie sygnały organizmu jak nadmierne zmęczenie i osłabienie, problemy z koncentracją, zawroty i bóle głowy. Niewątpliwie momentem, który nierzadko powoduje, że pacjentka uda się do lekarza, jest zasłabnięcie. Jest to już niestety późna reakcja na niedokrwistość, bo pożądane jest, by tak drastycznych jej skutków uniknąć.
Jakie są przyczyny niedoboru żelaza w organizmie?
Zdecydowana większość przypadków niedokrwistości u kobiet między 20. a 70. rokiem życia, powodowane jest przez obfite lub/i przedłużające się krwawienia z macicy. Przyczyn tych nieprawidłowości może być wiele, one zależą m.in. od wieku pacjentki i morfologii narządu rodnego. Przyczyny możemy podzielić na tzw. czynnościowe, funkcjonalne, czyli zaburzenia natury hormonalnej oraz te spowodowane zmianami ogniskowymi – czy to w postaci mięśniaka, polipa czy przerostu a nawet raka błony śluzowej macicy. Przyczyn krwotoków z macicy jest zatem wiele i to już rola ginekologa, by prawidłowo je zdiagnozował. Innym, nieginekologicznym podłożem obfitych krwawień może być koagulopatia, czyli zaburzenia krzepnięcia krwi.
Jak przebiega diagnoza niedokrwistości z niedoboru żelaza?
Diagnozę stawia lekarz na podstawie badań fizykalnych i obrazowych. Prawidłowo postawione rozpoznanie wraz z ustaleniem przyczyny anemii są podstawą do wdrożenia skutecznej terapii. Istotnym wskaźnikiem laboratoryjnym zasobów żelaza w organizmie jest stężenie ferrytyny we krwi. W przypadku przyczyn organicznych krwotoków miesiączkowych na ogół stosuje się operacyjne metody leczenia. W przypadku przyczyn o charakterze czynnościowym często pierwszą linią leczenia są terapie hormonalne.
Czym może skutkować nieodpowiednio leczona niedokrwistość z niedoboru żelaza?
Najpoważniejsze konsekwencje dotyczą sytuacji, gdy pacjentka cierpiąca na niedokrwistość jest w ciąży. Pacjentka narażona jest wtedy na zwiększone ryzyko poronienia, zaburzeń wzrostu wewnątrzmacicznego płodu, przedwczesnego porodu czy też wystąpienia u płodu wad wrodzonych. Mniej drastyczne, ale równie groźne są konsekwencje anemii dla matki w postaci krwotoków porodowych czy zaburzeń gojenia się ran poporodowych.
Z jakiego powodu ważny jest wybór preparatu do leczenia niedokrwistości?
Jeśli chodzi o wybór między lekiem a suplementem diety pytanie, odpowiedź jest jednoznaczna – zdecydowanie lek. Lek jest produktem, który musi spełnić szereg warunków jakościowych, by być zarejestrowanym i dopuszczonym do obrotu. Podlega kontroli na etapie produkcji, a jego działania – zarówno pożądane, jak i niepożądane – są szczegółowo monitorowane. Lek musi być dobrany przez lekarza dla określonego celu terapeutycznego – dotyczy to zarówno drogi podawania, dawki, jak i czasu jego stosowania.
Jakie korzyści wynikają z podania żelaza dożylnie?
Żelazo podajemy pacjentkom najczęściej albo dożylnie albo doustnie. Niektóre pacjentki od razu wymagają podawania dożylnego, bo nie tolerują terapii doustnej, jest ona nieskuteczna lub konieczne jest uzyskanie szybkiego efektu terapeutycznego. Terapia dożylna pozwala szybciej uzupełnić niedobór żelaza co jest szczególnie ważne kiedy przygotowujemy pacjentkę do operacji lub kiedy mamy do czynienia z głęboką anemią po porodzie. W takich przypadkach uzupełnianie niedoborów żelaza drogą dożylną jest najskuteczniejszą a jednocześnie bezpieczną metodą terapii niedokrwistości.
