Prof. zw. dr hab. n. med. Tomasz Paszkowski
Absolwent Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej (obecnie Uniwersytet Medyczny) w Lublinie. Od początku kariery zawodowej związany jest z Jednostką macierzystej Uczelni (III Katedra i Klinika Ginekologii), którą kieruje od roku 2002. Kieruje Klinicznym Oddziałem Ginekologii i Położnictwa Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego Nr 4 w Lublinie
Brak rozpoznania anemii lub jej nieskuteczne leczenie są groźne dla kobiet w każdym wieku, a szczególnie w ciąży i połogu. Nowoczesne preparaty do leczenia niedokrwistości z niedoboru żelaza są coraz bardziej skuteczne i coraz lepiej tolerowane.
Czy anemia wywołana niedoborem żelaza to częsty problem wśród kobiet? Kto najczęściej choruje?
Co dziesiąta kobieta przed menopauzą ma niedokrwistość z niedoboru żelaza, co pokazuje skalę tego zjawiska. Główną przyczyną anemii u kobiet są nieprawidłowe krwawienia z macicy o charakterze krwawień nadmiernie obfitych albo przedłużających się to ok. 70 proc. przyczyn anemii u kobiet w ogóle. Szacuje się, że ok. 30 proc. kobiet w ciąży i po porodzie ma niski poziom hemoglobiny wymagający leczenia preparatami żelaza.
Jakie objawy mogą świadczyć o niedokrwistości z niedoboru żelaza?
Objawy są niecharakterystyczne i niestety często bywają bagatelizowane. Mówimy tutaj o nadmiernym zmęczeniu, obniżonym nastroju, kłopotach z koncentracją, zawrotach czy bólach głowy. Często są to objawy mylnie interpretowane jako chwilowe przepracowanie czy zbliżająca się menopauza. Jeśli pacjentki nie trafiają z tego powodu do lekarza, nie są im wykonywane podstawowe analizy laboratoryjne, jak morfologia. Tym samym leczenie niedokrwistości często rozpoczyna się już w jej zaawansowanej postaci. W skrajnych przypadkach zaawansowanie tej choroby może bezpośrednio zagrażać zdrowiu czy życiu chorej.
Dlaczego dobór leku na anemię powinien być dokonany przez lekarza?
Niedokrwistość z pewnością nie jest schorzeniem, przy którym możemy stosować samoleczenie. Terapia musi być zindywidualizowana, dopasowana do konkretnego przypadku. Należy uwzględnić przyczynę anemii i jej ciężkość a także choroby współistniejące. Warto podkreślić, że wprawdzie niedobór żelaza jest najczęstszą przyczyną niedokrwistości, ale nie jedyną, więc źle dobrane leki w rezultacie błędnej diagnozy mogą być kompletnie nieskuteczne.
Czy wszystkie leki z żelazem są takie same?
W większości leków żelazo występuje w dwóch formach: dwu- lub trójwartościowej. Żelazo dwuwartościowe to jedyna forma żelaza, która może być zaabsorbowana w jelitach człowieka. Żelazo trójwartościowe jest nawet 10-krotnie gorzej wchłaniane ponieważ musi być wcześniej zredukowane do II stopnia utlenienia. Wybór odpowiedniego preparatu doustnego ma ogromne znaczenie. Trzeba wybrać lek, który zapewni zarówno wysoką skuteczność jak i dobrą tolerancję, bo tylko kombinacja takich cech zapewni efekt w postaci skutecznego wyprowadzenia pacjentki z niedokrwistości. Rzeczą niezwykle ważną jest struktura tabletki pozwalająca „sterować” uwalnianiem jonów żelaza w przewodzie pokarmowym. Na przykład dzięki zastosowaniu kompleksu polimerowego w tzw. tabletkach matrycowych, uwalnianie dwuwartościowych jonów żelaza w jelitach jest opóźnione co jak udowodniono we wiarygodnych badaniach klinicznych zmniejsza ryzyko działań ubocznych ze strony przewodu pokarmowego. Kontrolowane uwalnianie optymalnej formy żelaza z tabletki jest dla skuteczności leczenia ważniejsze aniżeli dodatkowe substancje takie jak witamina C.
