Prof. dr hab. n. med. Piotr Sieroszewski
Prezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników
Wybór właściwej metody zapobiegania ciąży jest kwestią indywidualną, ale powinien być poprzedzony serią badań lekarskich, w tym morfologią.
Dla wielu kobiet problemem staje się wybór odpowiedniej antykoncepcji. Jakie metody antykoncepcji są aktualnie dostępne dla pacjentek?
Antykoncepcję dzielimy na hormonalną i niehormonalną, czyli mechaniczną. Najczęściej kobiety korzystają jednak z metod z tej pierwszej grupy, gdzie do wyboru mają tabletki jednoskładnikowe, dwuskładnikowe oraz wkładki wewnątrzmaciczne, które uwalniają pochodne progesteronu. Nie ma lepszej czy gorszej metody, wybór konkretnego środka jest sprawą indywidualną. Tabletki dwuskładnikowe uważa się za stabilne i ogólnie dobrze tolerowane, z kolei tabletki jednoskładnikowe rekomendowane są kobietom o zwiększonym ryzyku zakrzepicy. Natomiast wkładka hormonalna umieszczana jest w macicy przez lekarza. System ten stopniowo uwalnia progestagen, który powoduje atrofię błony śluzowej macicy i zagęszcza śluz szyjkowy, utrudniając plemnikom przedostanie się do jajowodów. Wkładka hormonalna działa do pięciu lub ośmiu lat (w zależności od rodzaju) i nie wymaga wykonywania żadnych dodatkowych czynności, więc stanowi doskonałe rozwiązanie długoterminowe. Po usunięciu wewnątrzmacicznego systemu hormonalnego skutki jego działania szybko ustępują i powraca pierwotny poziom płodności.
Czy w ramach doboru metody antykoncepcyjnej lekarz może zlecić wykonanie dodatkowych badań?
Wizyta u ginekologa powinna rozpocząć się od wywiadu lekarskiego i pytań dotyczących ogólnego zdrowia kobiety, jej nawyków żywieniowych, nałogów czy horyzontu czasowego planowanej antykoncepcji. Lekarz powinien zlecić również badania morfologii, by m.in. sprawdzić krzepliwość krwi. Ponadto konieczna jest kontrola ginekologiczna i pobranie wymazu cytologicznego z szyjki macicy. Zaleca się również przeprowadzenie badania ultrasonograficznego.
Na jakie aspekty kobieta powinna zwrócić uwagę przy wyborze metody antykoncepcji, jeżeli planuje potomstwo w przyszłości?
Chęć zajścia w ciążę w przyszłości nie powoduje żadnych specjalnych ograniczeń czy zaleceń w kwestii bieżącej antykoncepcji. Jeśli chodzi o tabletki, to kobieta może zajść w ciążę od razu po zaprzestaniu ich brania, po pierwszym cyklu miesiączkowym. W przypadku wkładki hormonalnej, po usunięciu wewnątrzmacicznego systemu hormonalnego skutki jego działania szybko ustępują, a pierwotny poziom płodności powraca.
Jakie pytania w kontekście wyboru metody antykoncepcji pojawiają się najczęściej podczas wizyty?
Wątpliwości pacjentek dotyczą m.in. tego czy powinny przyjmować tabletki z przerwą, czy bez – tu odpowiedź jest twierdząca – i czy antykoncepcja nie zmniejszy szans na zajście w ciążę po zakończeniu jej stosowania – nie, nie zmniejszy. Czasami pytają również, dlaczego w trakcie antykoncepcji tyją. Jest to związane z pobudzaniem przez pochodne progesteronu ośrodka głodu.
